Η Στρατηγική των μειονοτήτων

To άρθρο είχε δημοσιευτεί το 2001 στο περιοδικό "Άμυνα & Διπλωματία" και  σε προγενέστερη μορφή (αλλά με ίδια κεντρική ιδέα) δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Στρατηγική" το 1997 ή 1998.

 

Πιστεύω ότι όχι μόνο είναι επίκαιρο, αλλά όσα αναφέρει δικαιώνονται . Δυστυχώς η τότε αρθρογραφία μου, πάντα στο ίδιο πνεύμα, απετέλεσε αντικείμενο σφοδρής και κακόπιστης κριτικής, από τμήματα της "Αριστεράς" ( ΣΥΝ, Δίκτυο κλπ), χαρακτηριζόμενος εμμέσως και σε επίπεδο φημολογίας ως "ακροδεξιός", "εθνικιστής" κλπ.

 

Τώρα όλοι, πλην όσων έχουν ειδικούς λόγους, καταλαβαίνουμε ότι η σύγχυση του "φιλελεύθερου με το ελευθεριακό" και του νεοφιλελεύθερου "κοσμοπολιτισμού με τον διεθνισμό" οδήγησε στην πλήρη ενσωμάτωση της Αριστεράς στο φιλελεύθερο μοντέλο.
 Για την Ιστορία των Ιδεών στην Ελλάδα λοιπόν, με μικρές πολύ μικρές διορθώσεις...

 Τα τελευταία χρόνια και κατά περίεργο τρόπο το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αντικείμενο ανθρωπιστικών –και πολλές φορές περιθωριακών- οργανώσεων παίρνει πρωτεύουσα θέση στις επιδιώξεις και τα ενδιαφέροντα των υπερδυνάμεων. Για τα ανθρώπινα δικαιώματα έγινε η εισβολή στο Κόσοβο, για τον «λαό του Κουβέιτ» ο Πόλεμος του Κόλπου, δήθεν για την προστασία των Κούρδων στον Βορρά και των Σιιτών στον Νότο οι νεκρές ζώνες στο Ιράκ… Οι Αμερικανοί αυτοαναγορεύονται σε υπερασπιστές των αδύνατων και των αδικημένων… Βεβαίως επιλεκτικά και χωρίς αυτό να έχει να κάνει με ανθρώπινα δικαιώματα…

 Όπως είναι φυσικό οι εθνικές –και όχι μόνο- μειονότητες και τα προβλήματά τους γίνονται ζήτημα υψίστης σημασίας. Από αντικείμενο των πάλαι ποτέ Αριστερών κομμάτων και οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς οι μειονότητες μπήκαν στην «ατζέντα» των εξουσιαστών αυτού του κόσμου. Ανακαλύψαμε άγνωστες μειονότητες, στο Τιμόρ, στις Δημοκρατίες της Πρώην Σοβιετικής Ένωσης, στην Αφρική και στην Ευρώπη. Όμως δεν τις ανακαλύψαμε στην Τουρκία, οι Βρετανοί ενοχλούνται ιδιαίτερα από τις αποσχιστικές τάσεις στην Σκωτία και βιάζονται να ξεμπερδέψουν με το πρόβλημα της Β. Ιρλανδίας και φυσικά κανείς δεν ομιλεί για τους Ινδιάνους της Αμερικής και την μεγαλύτερη ίσως γενοκτονία κατά την διάρκεια των τελευταίων αιώνων.

 Στην Ελλάδα θυμηθήκαμε τους «Μακεδόνες», τους Τσάμηδες κ.ά. και πολλοί βιάστηκαν να ονομάσουν Τούρκους τους μουσουλμάνους της Θράκης, μία μειονότητα πραγματική, χωρίς όμως εθνική ομοιογένεια αφού αποτελείται από τρεις διαφορετικές μεταξύ τους εθνολογικές ομάδες.

 Τι συμβαίνει λοιπόν; Γιατί μετά από 50 σχεδόν χρόνια οι μειονότητες και τα αναμφισβήτητα δικαιώματά τους επανέρχονται στο προσκήνιο; Γιατί οι ισχυροί της γης ενδιαφέρονται για το δίκαιο των αδυνάτων;

Αναμφίβολα κάθε εθνική μειονότητα η οποία με την χάραξη συνόρων βρέθηκε να φιλοξενείται από ένα κράτος όπου επικρατούν άλλες εθνολογικές ομάδες, έχει τη δική της συμπεριφορά και δικές της επιθυμίες όσον αφορά το ζήτημα των εδαφικών διαφορών με κράτη όπου επικρατούν συγγενικές προς αυτήν μειονότητες.

Από τι καθορίζεται όμως η συμπεριφορά των μειονοτήτων; Και πότε μία μειονότητα μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα για την χώρα που την φιλοξενεί; Πότε μπορεί να γίνει υποκείμενο καταπίεσης και διακρίσεων; Και κυρίως πότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μοχλός στρατηγικής; Οι παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά των μειονοτήτων, σύμφωνα με ειδικούς, είναι οι εξής:

 

1.      Το κατά πόσο συνορεύει η χώρα που φιλοξενεί την μειονότητα, με συγγενικό προς αυτήν κράτος. Δηλαδή, αν υπάρχει συνοριακή συνέχεια. Π.χ. μία μεγάλη μειονότητα οικονομικών προσφύγων που ζει σε μία μακρινή χώρα δεν είναι δυνατόν να δημιουργήσει συνοριακό πρόβλημα στην χώρα όπου φιλοξενείται. Ακόμη και όταν η μειονότητα δεν έχει τάσεις αφομοίωσης με την ντόπια κοινωνία ή η κοινωνία δεν την αποδέχεται, όπως π.χ. οι Τούρκοι της Γερμανίας, ποτέ δεν μπορεί να προκαλέσει εδαφικές διεκδικήσεις και είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει αιτία προστριβών μεταξύ δύο χωρών.

2.      Κατά πόσο το συγγενικό της μειονότητας κράτος είναι αναθεωρητικό των Διεθνών Συνθηκών. Είναι πολύ πιθανόν ότι δεν θα υπήρχε κανένα εδαφικό πρόβλημα αν η Ελλάδα συνόρευε π.χ. με την Ελβετία και φιλοξενούσε στο έδαφός της μία μεγάλη μειονότητα Ελβετών.

3.      Η συμπεριφορά της χώρας που φιλοξενεί την μειονότητα. Αν στην χώρα αυτή οι αρχές της δημοκρατίας είναι σεβαστές και εφαρμόζονται η ισονομία και ισοπολιτεία, αν εφαρμόζονται οι κανόνες του διεθνούς δικαίου ή όχι.

4.      Η ποιότητα των διμερών σχέσεων μεταξύ των όμορων κρατών, που φιλοξενούν την μειονότητα. Οι τυχόν κακές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι πιθανό να επηρεάσουν την συμπεριφορά μίας χώρας έναντι μίας μειονότητας που φιλοξενεί και αντίστροφα μπορεί να οδηγήσει την άλλη χώρα στο να δημιουργεί προβλήματα μέσω της μειονότητας.

5.      Τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων. Για παράδειγμα η προώθηση της ενεργειακής θέσης μίας ισχυρής χώρας έναντι των ανταγωνιστών της μπορεί να εξυπηρετείται από την αποσταθεροποίηση κάποιας περιοχής. Μία μειονότητα μπορεί να αποτελέσει ιδεώδη μοχλό αποσταθεροποίησης της χώρας όπου ζει.

 

Θα προσέθετα ότι η γεωοικονομία και η σχέση του βιοτικού και οικονομικού επιπέδου μεταξύ των δύο κρατών είναι ακόμη ένας καθοριστικός παράγοντας. Για παράδειγμα οι Μολδαβοί, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δεν θέλησαν να ενωθούν με την Ρουμανία λόγω κυρίως της καλύτερης οικονομίας της Μολδαβίας σε σχέση με την Ρουμανία, αν και πρόκειται για τον ίδιο λαό.

Στέκομαι όμως στην τελευταία περίπτωση, αντλώντας από το βιβλίο του Β΄Αντιπρόεδρου της Βουλής και βουλευτή Ξάνθης  Παναγιώτη Σγουρίδη, όπου εξηγείται επαρκώς το όψιμο διεθνές ενδιαφέρον για την μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.

 Είναι γνωστό ότι οι ΗΠΑ αυτή τουλάχιστον την στιγμή αδυνατούν να ελέγξουν τις πηγές πετρελαίου του Καυκάσου και της Κασπίας θάλασσας. Είναι πολύ φυσικό να θέλουν να ελέγξουν τις οδούς διακίνησης του πετρελαίου ώστε να μπορούν να διασφαλίσουν την ροή του προς την Δύση. Οι οδοί διακίνησης είναι δύο: ο ένας δια μέσου της Θράκης και του Αιγαίου και ο άλλος δια μέσου των κουρδικών περιοχών της Τουρκίας καταλήγοντας στο Τσεϊχάν, απέναντι ακριβώς από την Κύπρο. Μετά την αιχμαλωσία του αρχηγού των Κούρδων Α. Οτσαλάν και την στάση του έναντι της Τουρκίας και της Δύσης, φαίνεται επί τέλους να διασφαλίζεται η οδός αυτή, αφού η τρίτη αν και πιο οικονομική θεωρήθηκε επισφαλής αφού διασχίζει το Ιράν. Η πρώτη οδός, δηλ. ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης διασφαλίζεται μέσω της πιθανής αποσταθεροποίησης των περιοχών απ’ όπου διέρχεται. Έτσι μπορούν να εξηγηθούν οι «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο, η εξίσωση των μικροπταισμάτων της Ελλάδας έναντι των εγκλημάτων της Τουρκίας όσον αφορά τις μειονότητες και οι επιλεκτικές ευαισθησίες στην προστασία της μειονότητας της Θράκης σε αντίθεση με την εξόντωση των «τρομοκρατών» Κούρδων της Τουρκίας.

 Άποψη του γράφοντος είναι ότι η ξαφνική ευαισθησία της Δύσης και του ΝΑΤΟ για την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και της απόφασης να επεμβαίνουν γι αυτό, δεν έχουν καμία σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις παραδοσιακές ανθρωπιστικές διακηρύξεις που κατά το πρόσφατο παρελθόν τα γνωρίζαμε μόνο από τις διακηρύξεις κάποιων τμημάτων της Αριστεράς.

Κατά την γνώμη μου οι Μεγάλες Δυνάμεις κατά κανόνα αδιαφορούν για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις μειονότητες και ενδιαφέρονται μόνον όταν υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι λόγοι, οι οποίοι πιθανόν να διαφέρουν μερικώς από περίπτωση σε περίπτωση, αφού μία μειονότητα αποτελεί ιδανικό μοχλό αποσταθεροποίησης ή διάλυσης μίας χώρας. Αυτό θα πρέπει να το γνωρίζουν και κάποιοι καλόπιστοι υπερασπιστές των απανταχού της γης μειονοτήτων που βιάζονται να στηρίξουν ή να επικροτήσουν την κάθε Νατοϊκή επέμβαση που γίνεται εν ονόματι του Ανθρωπισμού…

 

Βεβαίως θα πρέπει να τονίσουμε ότι όλα τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθούν ως απορρέοντα από κάποιο μένος εναντίον των μειονοτήτων ή από κάποια «υπερεθνικιστική» διάθεση, ή ακόμη περισσότερο να καθορίσουν την συμπεριφορά μας έναντι των μελών κάποιας μειονότητας. Το αντίθετο μάλιστα. Θα λέγαμε ότι απορρέουν από ανάγκη να εξηγηθεί μία αντίφαση –το ξαφνικό ενδιαφέρον των ισχυρών για τους αδύνατους- γιατί η γνώση και η κατανόηση της πραγματικότητας είναι και όπλο στα χέρια των αδύναμων.

Η προσπάθεια της Νέας Τάξης για παγκοσμιοποίηση της αγοράς και για κατάργηση των συνόρων εξηγεί επαρκώς την «ανακάλυψη» των μειονοτήτων και κατ’ επέκταση την «ευαισθησία» για τα «ανθρώπινα δικαιώματα». Η παραδοσιακή στρατηγική του «διαίρει και βασίλευε» στην εποχή μας ονομάζεται «στρατηγική των μειονοτήτων».